SWOT Analizi, projelerdeki zayıf ya da güçlü, avantajlı ya da dezavantajlı yönleri belirleyip bu yönlerin üzerinde strateji geliştirmeye yarayan bir yöntemdir. SWOT analizi sayesinde güçlü ve zayıf yönleri anlayabilir, fırsatları görebilir ve karşılaşılabilecek tehditleri de ön görebilirsiniz. Yine bu analiz sayesinde tüm bu faktörler karşısında farkındalığınız artacaktır. SWOT, İngilizce “Strength (Güç)”, “Weakness (Zayıflık)”, “Opportunity (Fırsatlar)” ve “Threats ( Tehditler)” kelimelerinin baş harflerinin bir araya gelmesiyle oluşan bir kısaltmadır. Analiz genel olarak iş stratejisi seanslarında kullanılabileceği gibi daha spesifik alanlarda örneğin pazarlama, üretim ya da satışlarda kullanılabilir.
SWOT Analizini Oluşturan Faktörler
Şimdi sıraladığımız faktörlere daha geniş bir açıyla bakalım. Analizi oluşturan faktörleri iki gruba ayırabilir. Bunlar içsel ve dışsal faktörlerdir. Güç ve zayıflıklar içsel faktörlerken, Fırsatlar ve tehditler dışsal faktörlerdir. Burada içselden kastımız kuruluşa ait olan ve onun tarafından değiştirebilecek faktörlerdir. Dışsal faktörler ise kuruluştan bağımsızdır ancak onu doğrudan etkiler. Dışsal faktörler değiştirilemez fakat fırsatlar kuruluşun lehine kullanılabilir. Aynı şekilde tehditler de ön görülüp bunlara göre önlemler alınabilir.
İçsel faktörler
- Strength (Güç)
Güç, bir kuruluşu rekabette diğerlerinden ayıran uzmanlaştığı alanları ifade eder. Kuruluşunuzun diğerlerinden üstün olduğu alanları düşünün. Örnek olarak; güçlü bir marka, sadık müşteriler, güçlü bir bilanço ve benzersiz bir teknoloji sayılabilir. Çalışanların motivasyonu, bazı materyallere erişim ya da güçlü üretim süreçleri de eklenebilir.
Güçlü yanlarınız kuruluşunuzun içsel yanlarıdır. Bunları kuvvetlendiren şeyleri düşünün. Sonra, bakış açınızı değiştirin ve kendinize rakiplerinizin sizin güçlü yönlerizin ne olduğunu düşündüğünü sorun. Unutmayın, size yalnızca net bir şekilde avantaj sağlayan faktörler sizin gücünüz olabilir.
- Weakness (Zayıflık)
Zayıflıklar, işin ya da kişinin geliştirmesi gereken alanları ifade eder ve optimum performansın sergilememesine neden olur. Zayıflıklar da tıpkı güçlü yanlar gibi içseldir bu nedenle insanlara, kaynaklara, sistemlere ve prosedürlere odaklanmalısınız. Neleri geliştirebilirsiniz ve ne gibi alışkanlıklardan kaçınmalısınız bunu düşünün. Örnek olarak; zayıf bir marka, geri dönüşlerin olması gerekenden fazla olması, yüksek borç, sermaye yoksunluğu ve yetersiz tedarik zinciri sayılabilir. Tekrar düşünün, pazardaki insanlar sizi nasıl görüyor. Eksikleriniz neler? Onlar sizdeki bu zayıflıkları fark etti mi? Onlar nasıl ve neden sizden daha iyiler? Dürüst olun! Şuan dürüst olmak en iyisidir, bu şekilde hoşunuza gitmese de gerçeklerle en çabuk bu şekilde yüzleşirsiniz.
En sık karşılaşılan içsel faktörler:
- Finansal kaynaklar (fonlar ve gelir kaynakları)
- Fiziksel kaynaklar (konum, yeterlilikler ve ekipmanlar)
- Beşeri kaynaklar (çalışanlar, gönüllüler ve hedef müşteriler)
- Doğal kaynaklara ulaşım, marka tescilleri, patentler ve telif hakları
- Mevcut süreçler (çalışan programları, departman hiyerarşileri, yazılım sistemleri)
Dışsal faktörler
- Opportunities (Fırsatlar)
Fırsatlar, bir kuruluşa rekabet avantajı kazandırabilecek faktörlere işaret eder. Genellikle kuruluşunuzdan bağımsız geliştir ve gelecekte neler olabileceğine dair bir görüş gerektirir. Örneğin, bir ülke gümrük vergilerini düşürdüğünde, bir araba üreticisi arabalarını başka pazarlara ihraç edebilir, satışlarını ve pazar payını arttırabilir. Fırsatları fark etmek ve onlardan faydalanmak şirketinizin pazarda rekabet etmesi ve öncü olması için çok büyük fark yaratır. Hemen faydalanabileceğiniz fırsatları gözden geçirin. Oyunu baştan sona değiştirecek şeyler olmasına gerek yok; küçük avantajlar bile rekabet gücünüzü arttırabilir.
- Threats (Tehditler)
Tehditler, kuruluşa potansiyel olarak zarar verebilecek faktörlere işaret eder. Örnek olarak; artan maliyeler, yükselen rekabet ve üretim-tedarik zincirinde problemler verilebilir. Tehditleri önceden tahmin etmek ve onların kurbanı olmadan ve büyümeniz duraklamadan önce bunlara karşı önlem almak hayati önem taşır. Ürününüzün pazarlaması ve satışında karşılaştığınız engelleri düşünün. Ürünleriniz için kalite standartlarının veya özelliklerin değiştiğini ve pazardaki yerinizi korumak istiyorsanız değişiklerin gerekeceğini fark edebilirsiniz. Gelişen teknoloji, her zaman var olan bir tehdit ve aynı zamanda bir fırsattır!
En sık karşılaşılan dışsal faktörler:
- Pazar trendleri (yeni ürünler, teknolojik gelişmeler, müşteri ihtiyaçlarındaki artışlar)
- Ekonomik trendler ( yerel, ulusal ve uluslararası finansal trendler)
- Fonlar (bağışlar ve diğer kaynaklar)
- Demografi
- Ortaklar ve tedarikçiler ile ilişkiler
- Politik, çevresel ve ekonomik düzenlemeler
SWOT Tablosu
Aşağıdaki görselde sizin için örnek olabilecek bir SWOT tablosu hazırladık. Benzer sorular sorarak ve cevaplar vererek bir tablo oluşturabilirsiniz.
| Strengths (Güç)
Rekabet avantajlarımız nelerdir? Hangi kaynaklara sahibiz? Performansı en yüksek ürünlerimiz hangileridir? |
Weakness (Zayıflıklar)
Neleri iyileştirebiliriz? Hangi ürünlerimizin performansı yeterli değil? Kaynaklarımız nerede eksiklik gösteriyor? |
Opportunities (Fırsatlar)
Operasyonları geliştirmek için hangi teknolojiler kullanılabilir? Ana operasyonlarımızı geliştirebilir miyiz? Keşfedebileceğimiz yeni pazar segmentleri nelerdir? |
Threats (Tehditler)
Operasyonları tehdit edebilecek yeni düzenlemeler nelerdir? Rakiplerimiz neleri iyi yapıyor? İşimizi tehdit edebilecek tüketim alışkanlıkları nelerdir? |
SWOT çerçevenizi oluşturduktan ve SWOT tablonuzu doldurduktan sonra, ortaya çıkan sonuçlara dayalı olarak önlemler almalı ve stratejiler geliştirmelisiniz. Danışmanlık firması Strategic Communications’ın sahibi ve CEO’su Linda Pophal, bu stratejilerin zayıf yönlerin ve tehditlerin üstesinden gelmek için güçlü yönlerden ve fırsatlardan yararlanmaya odaklanması gerektiğini söylemiştir. “ Bu alan aslında kuruluşların en yaratıcı olma fırsatına eriştiği ve en yenilikçi fikirlerin ortaya çıktığı yerdir. Ancak eğer ilk etapta analiz doğru yapılırsa bu gerçekleşebilir.” diye eklemiştir.
SWOT Analizi yapılırken en sık rastlanan hatalar.
- Çok uzun listeler yapmak. Liste yaparken fikirlerinizin uygulanabilir olup olmadığını kendinize sorun.
- Belirsiz olmak. Daha sonra yapacağınız tartışmalar için daha spesifik olun.
- Zayıflıkları görmemek. Müşterileriniz ve çalışma arkadaşlarınıza gerçek hayatta yaşadıkları deneyimleri sormayı unutmayın.
- İleriyi düşünmemek. Hızlıca fikir bulmak kolaydır ancak onların mantık çerçevesine oturduğundan emin olun.
- Gerçekçi olmamak. Henüz ortada olmayan fırsatları detaylı bir şekilde planlamayın.
- Yalnızca SWOT Analizine güvenmek. Bu analiz tabi ki değerlidir. Ancak diğer planlama araçlarınız da (SOAR, TOWS ya da PEST) kullanın, sonuçlar daha güçlü olacaktır.
Buraya kadar anlattıklarımı toparlamak gerekirse; SWOT Analizi, iş-strateji geliştirme için iyi bir kılavuzdur. Özellikle toplantılarda toplantıda bulunan herkesin şirketin ana güçlü ve zayıf yönlerini tartışması, fırsatları ve tehditleri tanımlaması ve fikirleri beyin fırtınası yapması için harika bir olanaktır. Çoğu zaman SWOT sayesinde çalışma arkadaşlarınızın farkında olduğu ancak sizin göremediğiniz faktörleri yakalayabilirsiniz.
Her ne kadar işe yarayan bir araç olsa da SWOT’un da bazı limitleri vardır. Birkaç iş planlama tekniğinden biridir ancak tek başına kullanılmamalıdır. Bununla birlikte listelenen kategorilerinin öncelikleri aynı değildir. SWOT ağırlıkları hesaba katmaz. Bu nedenle daha derin bir analiz gerektiğinde diğer Pareto Analizi gibi planlama teknikleri kullanılabilir.
Yazar: Cemre Gökgöz
Kaynaklar
https://www.investopedia.com/terms/s/swot.asp