Projelerle ilgili en önemli nokta nedir derseniz, “ortaya koymayı hedeflediği iş değeridir” derim. İş değeri ise, bugünün VUCA dünyasında, adapte edilebilirlik ve bunu sağlamak için, ilgili taraflarla sürekli ve doğru şekilde etkileşim ihtiyacını beraberinde getiriyor.
Bu ihtiyaçlar, proje yöneticisinin, projelerin kapsamında – zamanında – maliyetinde tamamlanmasıyla ilgili yetkinliklerinin önemini ortadan kaldırmamakla birlikte, yeni 2 temel yetkinliğin de devreye girmesine sebep oldu: İlgili tarafların projeye katılımını sağlamaya odaklanan liderlik ve iş ihtiyacının, değişen çevresel koşullarla birlikte ele alınmasını sağlayan strateji ve iş yönetimi.
Yetenek üçgeni 2015 yılında dünyamıza girdi. Daha doğrusu proje yönetimindeki değişen gerekesinimlere cevap vermek üzere gelişti. Bugün ise, yorumlanmasında daha geniş bir çerçeveden bakmaya ihtiyacımız var.
Artık, teknik bilgi: “çalışma yolları – ways of working – WoW” şeklini alıyor: Bir proje yöneticisinin alet çantasında artık sadece klasik proje yönetimine hitab eden araç – teknikler olması yeterli değil, çünkü giderek çok daha az sayı ve oranda proje, tek bir ömür döngüsü yaklaşımı ile yönetilebilir halde kalıyor.
Tek bir projede bile, farklı çalışma yolları, kuruluşa özel şekillerde uygulabilir: projenin önden planlanıp mı uygulanacağı, yoksa kısa döngülerle küçük sonuçlarla artımlı olarak mı devam edeceği, kurumsal çevik uygulamalara mı yönelineceği (Hyper Agile, kurumsal çevik yaklaşım ve metodolojilerle çeviklik anlamına gelmektedir), dönüşüm yaklaşımlarını mı yoksa kullanıcıyı odağına alan tasarım odaklı düşünmeyi mi benimseyeceği önemlidir. Hatta bu yollardan sadece biri değil, bir kaçı harmanlanarak kullanılıyor da olabilir. Bir proje yöneticisinin alet kutusunda tüm bu yaklaşımlara dair yöntemler, araçlar ve teknikler bulunmalıdır.
Strateji ve iş bilgisi yetenekleri, biraz daha kapsayıcı bir şekilde stratejik iş zekasına (Strategic Business Acumen) dönüşüyor. Bu yetenekler, bir proje yöneticisinin işin, organizasyonun, endüstrinin, ürün fonksiyonlarının gereksinimlerini, stratejik yönelimlerini anlaması, geleceği ve bugünü kurgulaması, fırsatları ve tehditleri anlaması ve buna göre hareket etmesini sağlayarak, projenin değer kurgusu ve ifadesini oluşturmasını destekler.
Liderlik yetkinlikleri ise “Power Skills – Güç Yetenekleri ” ne dönüşüyor, belki dönüşmekten ziyade, biraz daha kapsayıcı hale geliyor, demeliyim. Liderlik tiplerinin, PMBOKv6’da bahsedilenlerden biraz daha farklı bir şekilde ele alındığını görüyoruz. Bahsedilen liderlik tipleriyle ilgili bilgiyi hem dijital standard ve bilgi paylaşım ortamlarında (PMI Pics ve PMI Standards+ gibi) hem de PMBOKv7’de bulabileceğinizi de hemen belirtelim. Görüldüğü üzere, PMI, mesleğe yön vermeye devam ediyor, bunu biz profesyonellerin ihtiyaçları doğrultusunda ve tanımdan ziyade içeriğini kuvvetlendirerek, farklı kaynaklardan beslenerek yapmaya devam ediyor.
Aslında, yetenek üçgeninin bir önceki halinde liderliğin içinde vurgulu bir şekilde bahsettiğimiz iletişim ve etkileşime yönelik yetkinlikler, güç yetenekleri içinde biraz daha öne çıkarılmış ve “yumuşak yetenekler” olarak anılmaya başlanmış. Ben konuya şöyle bakıyorum aslında: Liderlik, yumuşak yetkinlikler olmadan, olmaz, olamaz! Bu yüzden iletişim, müzakere, problem çözme, adapte olma, çatışma yönetimi, dinleme …. ve nice yumuşak yetenek, bizi asıl “güçlü” yapan yeteneklerdir. Bir nokta dikkatinizi çekiyor olmalı: Güç yetenekleri bölümünün ana başlığı “değişikliği yönetmek” (Driving the change) şeklinde belirtilmiş. Neden? Çünkü, değişikliğin gerekçesi, stratejik iş zekasıyla ilgili, değişikliğin nasıl ele alınacağı ve gerçeğe dönüştürülebileceği çalışma yolları (WoW) ile ilgili, ama projenin, değişikliğin hayat bulması, tamamen biz proje liderlerinin, gerek ürün / hizmet, gerek fırsat / tehditler, gerek teknik seçenekler konusunda gereken iletişim – etkileşim ve liderliği göstermemizle ilgili. Bu yüzden tabloyu üçgen olarak 3 eşit parçada görsek de, açıklamalarıyla birlikte ele aldığımızda 4’e bölünmüş ve 2/4’ü güç yeteneklerine ayrılmış olarak değerlendirebiliriz.
O halde, sizce, proje yöneticisi mi? Proje lideri mi?
Soru şaşırtmacalı değil, çok net: Gelecekte liderlik ve yumuşak yetkinliklerimiz daha da öne çıkacak, ama neden? Stratejik iş ve proje tekniklerini doğru yönlendirerek proje değerini etkin bir şekilde ortaya koymak için tabi!
Yazar: Dilek KOÇAK
“PMI- RMP ® Sertifikasyon Sınavı Değişti!” adlı yazımıza bu linkten ulaşabilirsiniz.
Eğitim takvimimize buradan ulaşabilirsiniz.