Değişen Dünyanın Yeni Paydaşı: Proje Ekonomisi
Proje, “Başlangıç ve bitişi belirli olan ürün, hizmet ve çıktıların oluşturulduğu süreçler bütünü” olarak tanımlanmaktadır.
Bu tanım, aslında günlük hayatımızdaki pek çok işi de kapsar ve çoğunlukla “sorun çözme amaçlı oluşturulmuş mekanizmalar bütünü”dür. Proje yönetimi çözümünde kullandığımız sorunlar zaman zaman makro ölçekli olmakla beraber, zaman zaman da mikro ölçeklidir.
Ekonomi ise “üretim, tüketim, ticaret ve finans vb. alanları kapsayan kavramlar bütünü” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Proje Ekonomisi
“Proje Ekonomisi” son günlerde sıkça duyduğumuz bir kavramdır. Peki, bu iki kavramı ortak kılan şey nedir? İkisi de hayatın içindedir ve her ikisi de “güven” ve “insan” temeline oturtulmuş vaziyettedir.
PMI CEO’su Sunil Prashara “proje ekonomisi”ni şöyle tanımlıyor: “Proje ekonomisinin, biri kurumsal diğeri ise global seviyede olmak üzere temelde iki tanımı vardır. Bence bu tamamen bir neden sonuç ilişkisidir.”
En genel hali ile “proje ekonomisi”, “mikro ve makro ölçekteki sorun çözme temelli, kaynakların verimli kullanılmasını kapsayan bir zihniyet bütünü” olarak açıklanabilir.
Bu tanımlara biraz daha yakından bakmak faydalı olacaktır. Bu bağlamda, yakın bir örnek olduğu için “pandemi” üzerinden gitmek daha anlaşılır olacaktır. Pandemi başlamadan önce dünyanın küresel ısınma, iklim değişikliği, enerji kaynaklarına duyulan bağımlılığın artması, işsizlik ve ekonomik kriz gibi birtakım sorunları vardı. Ancak şu an dünyanın gözü tamamen “Koronavirüs ile mücadeleye” çevrilmiş durumdadır.
Şimdi bu iki durumun öncesi ve sonrasını karşılaştıralım. Eskiden işe gitmek durumundaydık. Toplu taşımayı veya kişisel araçlarımızı kullanıyorduk. Bunun neticesinde ulaşım için yakıt tüketimimiz şimdiye kıyasla çok daha fazlaydı. Ancak evde çalışma dönemine girdikten sonra toplu taşıma ve bireysel araç kullanımını vs. de göz önüne alırsak yakıt tüketimimiz genel itibarıyla bu kadar çok olmadı. (Öyle ki büyük şehirlerde hava kalitesinin yüzde 40’a kadar iyileşme içinde olduğunu söyleyebiliriz.)
Böylesine bir durum yaşanmadan önce petrol firmalarındaki yöneticiler bu durumla ilgili “Aaa evet şu an satışlar çok iyi, böyle giderse önümüzdeki 10 yıl daha böyle devam ederiz” düşüncesiyle hareket edebilirdi. Ama şu anda durum çok başka… 10 gün 10 hafta ve 10 ay bile çok kritik bir hale gelmişken, 10 yılla ilgili kesin bir şey söylemek oldukça zor. Bu koşullar altında çalışanlarının yeni bir tutum ele alması ve kendi hikayelerini baştan yaratıp yeni stratejiler oluşturmaları çok daha makul olacaktır. Yaratılacak bu yeni hikâyede gayri safi milli hasıla, marketteki akışkan yapı, değişen teknoloji ve en olmazsa olmaz insan ögeleri iyi kurgulanmalıdır!
İşte tüm bunlar, organizasyonların ve dolayısıyla da projelerin değişmesi demektir.
O halde, “proje yöneticisi” nin rolü nasıl değişecek? Ekonomik krizlerde “proje yöneticisi” nasıl bir paydaş olacak?
Öncelikle proje ve ekonomi ile ilgili temelin “güvene” dayalı olduğunu düşünürsek kaynakların yeniden yapılandırılması, kaynak etkinliğinin ve güven ortamının sağlanması ile hayata geçecek birçok proje, iyileşme ve iyileştirme noktasında büyük fayda sağlayacaktır. Bu yapılanma hem devlette hem de özel sektörde büyük değişiklikler yaratacaktır.
Doğru sorunu doğru ölçekte tanımlayarak çözüm üretenler, proje yönetimi olgunluğu yüksek olan kurum ve kuruluşlar olacaktır.
Proje yöneticileri bu bahsettiğimiz unsurlarda etkili hareket edebilmek istiyorsa, yöneticilerin teknolojiyi çok iyi anlaması ve yaptıkları her işi optimize olacak şekilde yapmak için dönüşmeleri gerekecektir. Bir proje yöneticisi için planlama, uygulama, ömür döngüleri, yönetişim, risk yönetimi ve gelişim olmazsa olmaz yetkinliklerin başında gelmektedir. Tabii ki, bu yetkinliklerin uygun proje ya da programa nasıl entegre olması gerektiği ise tamamen proje yöneticisinin hünerine bağlı olacaktır!
Teknolojiden çok daha güçlü ve bizi ayakta tutacak bir diğer unsur ise yumuşak yetkinliklerdir: Bunlar kültürel farkındalık, kişiler arası iletişim, empati, insana insanla ve insanca yaklaşma becerisidir!
Değişen ve dönüşen dünyanın mimarları olan “proje yöneticileri” ni bu rollerinde izlenmeye değer kılan şey bu güçlerini nasıl kullandıracakları ve sürece nasıl yön verecekleri olacaktır.
Yazan: Dilan KÖSE
Eğitim takvimimize buradan ulaşabilirsiniz.