Bir anda, eskiden pek bizi ilgilendirmiyor gibi görünen işlerin içinde bulur olduk kendimizi. Hangi departmanda çalışırsak çalışalım, sanki BT birimleriyle daha çok bir araya gelmeye başladık. İşte bunlar hep dijitalleşmekten! Hiçbir iş yok ki, “bu konu beni / bizi ilgilendirmiyor” diyelim. Herkesin elinin biraz değdiği işler daha çok artık. Çünkü “hizmet”, “ürün” veya “sonuç” bir bütün, ve çoğunlukla dijital olan bir boyutu da mutlaka var. Hangi sektörde ne iş yaparsak yapalım, çevik yöntemleri daha çok duyar olduk, ve kuruluşlarımızın bazı departmanlarında değişik görevler ve kadrolar oluşmaya başladı: Scrum master, ürün sahibi, çevik koçu, agile coach… gibi. Niye böyle bir gidişat var? Çünkü gelişen / değişen teknolojiler, yenilikçilik hızı, değişen iş yapış şekilleri hepimizi hızlanmaya itiyor. Kimi sektörler bu hızı kendileri yönlendiriyor ve öncülük ediyor, kimileri de bu hıza ayak uydurmak durumunda kalıyor. Hangisi olursa olsun, artık müşteri veya pazar bizi beklemiyor, hatta bu dönüşümde mümkünse öncülük etmeliyiz, hadi olmadı, takip etmeliyiz! Soruyu cevaplayalım o halde: Değişik görev ve unvanlar bu yüzden oluşuyor, artık başka bir şekilde iş yapıyoruz, ve başka şekillerde organize oluyoruz.
Çevikleşmek, müşteriye, kullanıcıya ürün ve hizmetleri ivedilikle, ihtiyaç duydukları önceliklerle, sürekli geliştirerek sunmak anlamına geliyor. Yani klasik anlamda bir ürün veya hizmet, kavuşması gereken tüm özelliklere kavuştuktan sonra müşteri ve son kullanıcının karşısına çıkarılırken, çevikteki “minimum pazarlanabilir ürün” ve “minimum kullanılabilir ürün” gibi kavramlarla, müşteri veya son kullanıcı için en önemli fonksiyon ve özelliklere sahip hale geldiğinde müşteriyle buluşturur, geri bildirimlerle iyileştirerek ve sürekli fonksiyon ve özellik ekleyerek değer katmaya devam eder.
Çeviklik bir durum, “çevik oldum, böyle iyiyim” değil, sürekli iyileşerek devinmeyi ve dönüşmeyi ifade eden bir durum. Scrum ve Kanban ise, çeviklik felsefesine uygun “Agile metodolojiler”den ikisi.
Aklınıza şu soru geliyordur, büyük ihtimalle: Niye o zaman, “çevik – agile” ile birlikte “scrum”ı duyuyoruz? Çünkü “çevik hareket etmek” veya “çevik olmak”, yol – yordam’a ihtiyaç duyuyor ve çeviği bir yol – yordam olarak sunan da bu metodolojisi oldu. 1995’te oluşturulan bu metodoloji, küçük takımlarla, 1 – 4 haftalık yinelemelerle, müşteri / son kullanıcı için en önemli / önceliklilerden başlayarak ürün özelliklerini sürekli ürüne ekleyerek sunmak üzerine bir çevik metodolojidir. Takım ürün sahibi, scrum ustası ve geliştirme takımı rollerinden oluşur. Her bir yineleme (sprint), o sprinte alınan özelliklerin yapılması için görevlere ayrılması ve büyüklük tahminlemesinin yapılmasından oluşan sprint planlama, sprint boyunca takımın günlük olarak senkron olmasını sağlayan “günlük scrum”lar, yineleme sonunda müşteri / son kullanıcıya yapılan “gözden geçirme toplantıları” ve takımın kendi performansını ve kazanılmış derslerini paylaşıp, sonraki sprintte uygulamaya alacağı iyileşmeleri belirlediği “retrospektif toplantıları”ndan oluşur. Ve müşteri en erken zamandan başlayarak ürünü, sınırlı özellikleriyle de olsa kullanmaya başlar, geri bildirimler verir, geri bildirimleriyle ürünün yönünü tayin eder ve düzenli olarak da eklenen özelliklerin keyfini çıkarır.
Scrum, iterasyon, yani yineleme temelli bir Agile metodolojisidir. Scrum’a benzeyen, ama kendine has ve yazılım işinin özelliklerine özgülü olan, bir diğer yineleme temelli çevik metodolojisi de Extreme Programming’dir.
Ancak, çeviklik illa yineleme temelli olmayı gerektirmez. Akışa dayalı çevik metodolojilerden de bahsedebiliriz. Aslında bu akış temelli çevik metodolojinin yegane temsilcisi Kanban’dır. Kanban, Japonca’da “kart” anlamına gelir ve ilk olarak Toyota’da kullanılmıştır. Geleneksel olarak, her birim veya kişi, bütün bir işin belli bölümlerini tamamlayarak, ürettiği yarı mamulü kendinden sonra devam edecek olan birim veya kişiye doğru “iter”. Bu itme, işin bu ayağını yapma yetkinliğine sahip olan birim ve kişinin daha önceden süreçte tanımlanması ile mümkün olur. Bu durum, farklı uzmanlık veya yetkinliklere sahip kişilerin sadece tek bir işe yönlendirilmesi ve diğer yetkinliklerinin, tanımlandığı işten zaman kalsa bile atıl kalmasına sebep olur. Toyota, bu yüzden bir “çekme” – “pull” yaklaşımını tanıtmış ve devreye almıştır. “Çekme” ye dayalı iş yapış yaklaşımında, birim veya kişi, üzerinde hangi aşamaları geçmiş ve hangi aşama için beklediği bilgisinin “kartı” yapıştırılmış olan hammadde – yarı mamuller arasından, kendi yetkinliğine uygun olanlardan “çekerek” iş alır ve tamamladığında yine üzerine bu yarı mamulün hangi aşamaları geçtiği, ne için beklediğini bildirir bir “kart” iliştirir. İşte kanban, bu kartın adıdır. Kanban fiziksel üretimde kullanılabileceği gibi, soyut üretimde de rahatlıkla kullanılabilir. Ancak, bu noktada, bir kanban panosunun “görev panosu” olmadığını anlamamız gerekir! Kanban, israfı azaltmak, akıştaki darboğazları fark etmek, takımın birlikte iş yapma kapasitesini artırmak, yetkinliklerini geliştirmek, iş dağılımlarını optimize etmek, işin döngüdeki süresini optimize etmek gibi sürekli iyileştirerek takımın etkinliğini de artırmayı sağlar. Kanbanda da, scrumda olduğu gibi farklı ritüeller bulunur.
Bu yazı scrum ve kanban’ın detay işleyişini sığdırabileceğimiz bir yazı değil. Çevik dendiğinde adı en çok geçen iki metodolojiyi genel hatlarıyla anlatmak istedik. Bir iki küçük uyarımız var:
- Çevik yapılmaz, olunur.
- Çevik, takımcak bir zihin yapısı gerektirir. Seremonileri yerine getirmek değil, özünü yakalamak gerekir.
- Tool is just a tool! Yani araç sadece araçtır. Metodolojinin kendisi de, kullandığı seremoniler de teknikler de hepsi araçtır. İhtiyacımıza göre tüm araçları adapte edebiliriz, ama odağımızda “değer” olmalıdır.
Yazar : Dilek Koçak
Bu metodolojileri baz alan temel çevik eğitimlerimiz, PMI ACP Sertifikasyon eğitimlerimiz için lütfen bize ulaşın. Ayrıca, Disciplined Agile – DASM ve DASSM eğitimlerimiz de yakında başlayacak 😊
Disciplined Agile Eğitim ve Danışmanlık Hizmetlerimiz için https://liderlerveprojeler.com.tr/ileri-cevik-egitimleri/
Çevik (Agile) Eğitimlerimiz için https://liderlerveprojeler.com.tr/cevik-agile-egitimleri/
Eğitim takvimimize buradan ulaşabilirsiniz.