Proje ve Proje Yönetimi Kavramları
Yazımıza öncelikle proje nedir diyerek başlamak faydalı olacaktır. Proje, bir fırsatı değerlendirmek veya bir soruna çözüm bulmak adına bir ekip tarafından sınırlı süre ve kaynakla birlikte ele alınan çalışmaların bütünüdür. Tüm projeler ortak bir özelliği paylaşır – fikirlerin ve faaliyetlerin yeni çabalara yansıtılması. Her zaman var olan risk ve belirsizlik unsuru, tamamlanacak olan olayların ve görevlerin asla mutlak doğrulukla önceden tahmin edilemeyeceği anlamına gelir. Maliyetlerini muazzam miktarlarda aşan, geç biten veya hatta tamamlanmadan terk edilen birçok proje örneği verebiliriz. Amaç, mümkün olduğu kadar çok sayıda tehlike ve sorunu öngörmek ve projelerin tüm risklere rağmen başarıyla tamamlanması için faaliyetleri planlamak, düzenlemek ve kontrol etmektir. Böylece kısaca, belirli bir hedefi olan projenin organize edilmesi ve hedefine ulaşması konusunda yönlendirilmesi, yönetilmesi olarak tanımlayabiliriz. Bu noktada proje yöneticisinin birincil amacı, sonucun proje sponsorunu veya satın alan kişiyi ve diğer tüm ana paydaşları, taahhüt edilen zaman çizelgesi içinde ve başlangıçta ayrılan veya bütçelenenlerden daha fazla para ve diğer kaynakları kullanmadan tatmin etmesidir.
Tarihçe
Projelerin yakın bir tarihi olduğunu söylemek doğru olmayacaktır. Halen daha eski uygarlıkların bizlere miras bıraktıkları eserlere baktığımızda hayretler içinde kalıyoruz. Modern projeler, tüm teknolojik gelişmişliklerine rağmen, bu erken dönem devasa projelerin bazılarından daha büyük ölçekli olmak zorunda değildir. Ancak sanayileşmiş dünyanın ekonomik konumu, şirketler arasındaki rekabet ve çalışanların değerine, refahına ve dolayısıyla istihdam maliyetlerine daha fazla saygı duyulması, yeni fikir ve tekniklerin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.
Antik çağlardan kalma projeler, mimari ve endüstriyel kültürümüz üzerinde etkileyici miraslar bırakmıştır. Bu erken dönem ustalıklarından bazılarının bugün kolayca ve ucuza elde edilebilen teknoloji olmadan nasıl yönetildiğini merak ediyoruz. Resmi yönetim organizasyon yapıları eski zamanlardan beri var olmuştur, ancak bunlar sanayiden ziyade askeri, kilise ve sivil yönetimlerde gelişmiştir. Endüstriyel organizasyon daha sonralarda hayatımıza girecekti. 1900’den önceki projeler genellikle yaratıcı mimarlar ve mühendisler tarafından yönetiliyordu.
1900’lü yıllara geldiğimizde, Birinci Dünya Savaşı’nda hızlı sanayileşme ve mühimmat üretiminin talepleri, fabrikalarda insan ve üretkenlik üzerine çalışan Elton Mayo ve Frederick Winslow Taylor gibi yönetim bilimcilerinin ve endüstri mühendislerinin ortaya çıkmasına tanık oldu. Henry Ford, Model T otomobiliyle üretim hattı imalatını meşhur etti ve özellikle proje yöneticileri için önemli olan, Taylor için çalışan Henry Gantt (1861-1919), günümüzde hala popüler olan ve evrensel olarak kullanılan, şimdiki ünlü çizelgelerini geliştirdi. Kritik yol ağlarının ilk örneklerinin 1950’den önce geliştirildiği genellikle takdir edilmez, ancak o zaman değerleri geniş çapta fark edilmemiştir. Bilgisayarların varlığı olmadan, değiştirilemezlerdi, çalışma programlarına dönüştürülmesi sıkıcıydı ve bu nedenle uygulanamaz ve kullanımı zordu. İşlerin insanlara ve makinelere dağıtılmasından tatil programlarına kadar her şey, genellikle ofis duvarlarında belirgin bir şekilde gösterilen çizelgelerle kontrol edildi.
1950’li yıllara gelindiğinde, dijital bilgisayarlarının ortaya çıkışı, kritik yol ağlarının işlenmesini ve güncellenmesini daha hızlı ve kolay hale getirdi. Amerikan savunma sanayii ve Du Pont, 1950’lerde bu güçlü planlama ve çizelgeleme aracından en hızlı şekilde yararlanan kuruluşlar arasındaydı. İmalat ve inşaat endüstrileri kısa sürede bu yeni yöntemlerin faydalarını fark etmeye başladı. Bilgisayarlar büyüktü, fazla pahalıydı ve kendilerine ait klimalı temiz odalara ihtiyaç duyuyorlardı. Bu sebeple maliyetler en büyük kuruluşlar hariç herkesin bütçesini aşıyordu.
Proje yöneticiliği, henüz saygın bir meslek olmasa da tanınan bir iş tanımı haline geldi. Şirketler, ırk, cinsiyet ve yaş nedeniyle ayrımcılık hala çok yaygın olmasına rağmen, iş yerindeki insanların refahı için daha fazla endişe ediyorlardı. 1968 yılı, diğer yayınların çoğunun bu kavramı bir yönetim disiplini olarak bütünsel olarak ele almaktan ziyade planlama ve çizelgeleme ile ayrı teknikler olarak ele aldığı bir zamanda, “Proje Yönetimi” kitabının ilk baskısının yayınlandığına tanık oldu. 1969 yılında ise Proje Yönetimi Enstitüsü (PMI) kuruldu.
1970’li yıllar, bilgi teknolojisinde veya ‘BT’de hızlı bir büyüme gördü. Endüstriyel proje yönetimi daha önce olduğu gibi devam etti, ancak bu konuda daha fazla yazılım üretildi ve rolün daha geniş bir şekilde tanınması sağlandı. Profesyonel birliklerin gelişimi, işçilerin sağlık ve güvenliğini korumaya yönelik mevzuatın da geliştiği bu dönemde büyüdü.
1980’li yıllara geldiğimizde, ofiste yerel olarak bulunan ve birçok renkte karmaşık grafikler üretebilen daha küçük yazıcılar ile grafikler büyük ölçüde geliştirildi. Bununla birlikte, üretkenlik, teknolojideki bu büyümeyi beklendiği kadar hızlı bir şekilde karşılamadı. Çünkü yöneticiler, yönetmesi amaçlanan işten ziyade teknolojinin kendisiyle daha fazla ilgilenmeye başladılar. Bununla birlikte, işlem süreleri önemli ölçüde kısaltıldı, böylece çizelgeler yeni projeler için çok daha hızlı hazırlanıp çalıştırılabiliyordu.
Son olarak 1990’lı yıllara ve günümüze doğru baktığımızda, proje riski ciddiye alınmaya başlandı ve insanlar, beklenmedik durumlar ve risk azaltma stratejilerinin planlanabilmesi için risk olaylarını tahmin etmeye daha fazla dikkat eder hale geldiler. Bu dönemde, uyduların ve internetin mümkün kıldığı, dünyayı etkili bir şekilde küçülten ve çizimlerin, raporların ve diğer belgelerin neredeyse anında ve neredeyse her yere iletilmesini sağlayan iletişimin gücü çok büyük önem taşımaktadır. Bu alan artık iki ayrı dal (biri endüstriyel projeler, diğeri BT projeleri için) olarak görülmemektedir. Tarihçe ile ilgili son söz olarak, günümüzde, havacılık, uzay, inşaat, tıp ve insan endüstrisinin diğer tüm dallarında birçok başarılı modern proje olduğunu ve devam ettiğini söyleyebiliriz.
Proje Yönetimi ve PMP Eğitimlerimiz için https://liderlerveprojeler.com.tr/proje-yonetimi-ve-pmp-egitimleri/
Eğitim Takvimimize buradan ulaşabilirsiniz.
https://www.projectcubicle.com/project-management-methodologies/
https://www.pmi.org/certifications/become-a-project-manager/certification-framework
https://www.pmi.org/certifications/certification-resources/registry